Astaralı tarixçi və şərqşünas alim Ziya Bünyadovun araşdırmalarına görə, Nəsiminin diri-diri dərisinin soyulması faktı əfsanədir. Bir çox mənbələrdə, həmçinin Nəsimi haqqında çəkilmiş filmdə şairin dərisinin diri-diri soyularaq öldürülməsi haqqında bəhs edilir [2].
Bir sıra müəlliflər Nəsiminin həyatına dair bilgilər versələr də, onun haqqında məlumat çox azdır. Ziya Bünyadovun istinad etdiyi yazıçı Məhəmməd Raqib Nəsimi haqqında öz əsərində yazıb ki, şair məhkəmədən sonra ədalət sarayında dustaq qalır. Bir müddət keçdikdə isə Nəsimini qala həbsxanasına salırlar. Məhəmməd Raqib yazıb: “Sultan əl-Müəyyədin sərəncamı gəlir çatır ki, Nəsimi öldürülüb dərisi soyulsun və yeddi gün Hələbdə car çəkilib əyan edilsin, sonra da cəsədi parça-parça edilsin…”.
Ziya Bünyadov “Azərbaycan şərqşünaslığı” jurnalında çap olunmuş məqaləsində Nəsimi barəsində qeyd edib: “Nəsiminin diri-diri dərisinin soyulması sonralar xalq tərəfindən yaranmış bir əfsanədir və geniş kütlənin ona olan hüsn-rəğbətinin rəmzidir. Bu əfsanəyə isbat edilmiş bir elmi məlumat kimi və ya tarixi bir fakt kimi baxmaq yanlışdır” [1].
Əsl adı Seyid Əli İmadəddin olan Nəsiminin riyaziyyat, təbabət, astronomiya, məntiq sahəsində də bilikləri olub. Bundan əlavə, o, klassik Şərq və qədim yunan fəlsəfəsini, islam və xristian dinlərini, ədəbiyyatı bilirdi. Nəsimi Azərbaycan, ərəb və fars dillərində şeirlər yazırdı. O, Azərbaycan dilində 15 min misradan, fars dilində isə 5 min misradan ibarət divanın müəllifidir. Nəsiminin məzarı Suriyanın Hələb şəhərində, köhnə şəhər qalasında yerləşir. Şairin 600 illik yubileyi 1971-ci ildə UNESCO tərəfindən qeyd olunub. Ona həsr olunan “Nəsimi” filmi 1973-cü ildə ekranlara çıxarılıb [3].
Ədəbiyyat:
- Azərbaycan şərqşünaslığı. № 1. 2009.
- https://modern.az/edebiyyat/45856/akademik-ziya-bunyadovun-ferziyyesi-quotnesimini-diri-diri-soymayiblar/
- https://portal.azertag.az/az/node/472
